Dạ thưa Thầy! Con muốn hiểu rõ hơn về sự vận hành đúng của Năm Uẩn: Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức là như thế nào ạ?
Trả lời: Mô Phật! Trong Phật giáo của chúng ta, đặc biệt khi chúng ta tụng Tâm Kinh Bát Nhã, nói đến Ngài Xá Lợi Phất học được của Ngài Quan Thế Âm Bồ Tát; Ngài Quan Thế Âm Bồ Tát quán chiếu Ngũ Uẩn, tức là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức là không, cho nên Ngài thoát khỏi mọi đau khổ. Chúng ta không phân tích sâu nhiều đâu mà đi thẳng vào để chuyển dịch ra ý nghĩa thời đại cho các bạn trẻ dễ hiểu. Năm Uẩn hình thành nên con người của chúng ta. Và rồi từ đó, khi hình thành nên con người này do Năm Uẩn đó, chúng ta lại có nhận thức rằng đó chính là ta, nên hình thành ngã tướng, chủ ngã này. Bây giờ đi xuyên qua một chút để thấy sự vận hành của Năm Uẩn là một! Nó là một xâu chuỗi năm mắt xích gắn liền với nhau; khi gõ vào mắt xích đầu tiên, thì tự động những mắt xích kia vang lên những âm thanh tạo thành những tần sóng và rồi kết thúc đến cuối cùng là ý thức của chúng ta.
Trong Năm Uẩn đó gọi là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức thì bây giờ dịch cho đơn giản: Sắc tức là thân xác này. Khi hình thành nên thân xác của con người thì chúng ta có sáu giác quan: ý, tai, mắt, mũi, lưỡi, thân. Những giác quan như vậy tương tác với mọi sự ở bên ngoài hoặc suy nghĩ nội tâm tạo thành cảm thọ. Gọi là Sắc rồi tới Thọ, Thọ tức là cảm xúc. Từ thân này va chạm qua các giác quan tạo thành cảm xúc. Từ cảm xúc đó tạo thành nhận thức, gọi là Tưởng. Từ nhận thức đó, nó hình thành quá trình tư tưởng của chúng ta và định hình suy nghĩ, gọi là Hành. Cuối cùng là ý thức, nó biến thành ý thức của chúng ta như thế nào: ý thức nhạy bén, ý thức u tối, ý thức đúng hay ý thức sai…gọi là Thức. Đó là Năm Uẩn, năm sự vận hành chỉ trong một giây phút thôi, một sát na thôi, nó không có riêng biệt gì đâu, nhưng tách riêng biệt ra để cho dễ hiểu, xắt lát nó ra như nhà khoa học gia để nghiên cứu.
Bạn có thể dễ hiểu hơn một chút đó là sắc thân này như cái phone (điện thoại), khi chúng ta tương tác trên phone thì những thông tin dữ liệu, những sự tương tác đó tạo nên những sự cảm ứng đón nhận vui buồn, sướng khổ của cuộc đời. Rồi từ những thông tin đó, nó xuất khởi lên những nhận thức, nhận thức về chương trình này, chương trình kia. Rồi nó hình thành những suy nghĩ miên man trong những thông tin đó và nó chuyển tải thành năng lượng nhập vào phone nữa. Như vậy thì chúng ta có thể nói, qua cái phone, nó có luồng từ trường tương tác đối với bên ngoài và giữ những thông tin dữ liệu cuối cùng, nhận vào trong kho để nhập, đó là ý thức. Cái đó chỉ là một! Nói ngày nay khoa học dễ nói, đó là từ trường. Trong từ trường chứa mọi thông tin của chúng ta. Thông tin từ sự cảm xúc thành tư tưởng và lối suy nghĩ để có được ý thức, nó vận hành trong thân này – gọi là cái phone.
Cho nên khi thân này chết đi thì còn bốn Uẩn kia là cảm xúc vẫn ở trong những luồng từ trường chuyển hóa thành nhận thức. Cuộc hành trình của tư tưởng và suy nghĩ đi tới ý thức đó được giữ trong luồng từ trường. Và nếu chúng ta chuyển qua một cái phone mới, thì bắt đầu từ cái phone đó, nó hiển lộ lên tất cả những mảng thông tin. Các bạn nếu có phone cũ khi mua phone mới, các bạn thật sự đã trải nghiệm qua, tiếng Mỹ gọi là Smart Switch, tức là chuyển toàn bộ thông tin của mình từ phone cũ qua phone mới.
Nói như vậy để thấy rằng nếu các bạn ngày nay, có cái phone trong năm nay – 2021, nếu các bạn có phước báu, có khả năng mua một cái phone mới, các bạn có thích thú không? Chúng ta hãy trả lời một cách công minh. Rất thích! Phone mới ai không thích?! Mua được cái phone mới là thích lắm, muốn bỏ phone cũ. Và rồi chúng ta lại cũng muốn chuyển tất cả thông tin dữ liệu từ phone cũ này qua. Và chúng ta phải đặt 02 phone gần với nhau, dùng Smart Switch, tức là chuyển tải những thông tin dữ liệu từ phone cũ qua bằng luồng từ trường giao thoa và tự động nó qua.
Cái thân này, cái Sắc này, nó là cái phone. Chúng ta chưa nhận thức được giá trị của những cái phone mới cập nhật bởi sự sáng tạo mới của khoa học gia. Cho nên khi thân này có được, ta nhận thức được, ta có cái phone thân này, ta yêu chuộng, ta cho nó là thật và ta cho tất cả mọi thông tin ta cài đặt trong này là sự thật vĩnh cửu, chấp vào để tạo thành ngã tướng. Nhưng thật ra nó là vô thường, vô ngã, không có thật, chỉ là những thông tin nhồi nhét vào do các giác quan. Và nếu chúng ta nhận thức được Sắc này là như thế, tức là vô thường, những thông tin đó là vô ngã thì chúng ta rất hoan hỷ để cập nhật những cái phone mới trong thời đại mới. Bởi vậy khi chúng ta mất đi, thì nó chỉ còn có Thọ, Tưởng, Hành, Thức di chuyển trong năng lượng bảo toàn tất cả mọi thông tin đó. Và vấn đề là những thông tin đó nó tích cực hay tiêu cực, để khi nó chuyển vào cái phone mới có ứng dụng cao hay là làm cho cái phone mới bị hư, trở thành vô dụng?
Thân xác mới được hình thành do nhân duyên, phước báu, thông tin đó, từ trường đó gọi là tâm: tâm tái sanh hay tâm tái tục. Cái tâm đó là Thọ, Tưởng, Hành, Thức, mà Thọ, Tưởng, Hành, Thức đó chỉ hiển lộ trong thân này mà thôi. Nhưng cũng chỉ là vô thường! Cho nên nếu như ở đời thì chúng ta chỉ suy nghĩ đơn giản như vậy để biết rằng khi còn sống, phone còn kích hoạt tốt, phải cố gắng sàng lọc để có được những thông tin tích cực, tốt đẹp nhất; để khi thay phone mới, cuộc đời mới, chúng ta có thật nhiều những thông tin dữ liệu cập nhật phù hợp với cái phone mới, với thân mới, với kiếp người mới để ứng dụng mang lại hạnh phúc cho chúng ta.
Hy vọng sự giải thích đơn giản như vậy để các bạn tư duy, còn nếu các bạn muốn hiểu thấu hơn chiều sâu trong Phật ngữ, trong Phật Pháp nhiệm mầu, đào sâu về Ngũ Uẩn trong triết học Phật giáo Ngũ Uẩn thì chúng ta có thể lên Google tìm hiểu sâu hơn để bổ túc cho cách Bảo Thành nói để chúng ta ứng dụng. Còn nếu các bạn chưa có thời gian nghiên cứu sâu hơn nữa, thì cứ suy nghĩ với bề mặt đơn giản như Bảo Thành vừa nói, để có một nhận thức sáng sủa hơn, vận hành một cách tinh tế hơn, không lệ thuộc quá nhiều vào hình thức của tôn giáo để có thể ứng dụng trí tuệ của chúng ta, làm chủ cuộc sống này, vận hành thông tin dữ liệu, nhập vào kho A Lại Da Thức – tức tâm thức của chúng ta một cách chỉnh chu hơn, tốt đẹp hơn, để thông tin đó vẫn luôn luôn là những thông tin hữu dụng không những cho kiếp này mà vô lượng kiếp sau.
Mô Phật!
Tham vấn Phật Pháp 11, https://youtu.be/QaPQGvNlJR4
